Erzurum Horasan Tarihi ve Genel Bilgiler

Horasan, Doğuyu Batıya bağlayan eski ipek yolu üzerinde bulunan ve M.Ö. 4000 yılına kadar uzanan bir geçmişe sahip olup, Büyük Roma,Asur, Uranu, Med, Pers Devletlerinin istilalarına uğramış, milattan sonraki dönemde ise, Sasani, Arap ve Bizans hakimiyetinde kalmıştır. 1071 Malazgirt Savaşıyla birlikte Selçukluların Bizans,Gürcü ve Ermeni krallıklarına karşı kesin üstünlükleri Doğu Anadolu´ nun zaptı başlamış oldu. Bu süreçte İran Horasan´ ından gelen Türk topluluklar, o zamana kadar ismi ÜSKÜHAT olan yere Horasan ismini vererek yerleştiler.

Erzurum ve civarında Osmanlı hakimiyeti 1514 yılında yapılan Çaldıran Seferiyle kurulmuş ve Horasan, Erzurum Sancağı Pasinler Kazasına bağlı 16 köyden ibaret bir Osmanlı Nahiyesi olmuştur.1877-1878 Osmanlı-Rus harbi sırasında, Ahmet Muhtar Paşa kumandasındaki ordu her ne kadar kısmi başarılar elde ettiyse de Horasan - Köprüköy - Pasinler hattı Rus işgali altına girdi ve ordu Erzurum hattına çekildi.
1917 yılında Rusya´da meydana gelen ihtilal üzerine Rus´lar, işgal ettikleri yerleri Ermenilere bırakarak bölgeden çekildiler.Rusların çekilmesinden sonra Doğu illerini kurtarmak üzere harekete geçen ordumuz, Kazım Karabekir Paşa komutasında 12 mart 1918 de Erzurum´ u kurtarmıştır. Horasan´ ın Ermeni zulmünden kurtuluşu ise 16 Mart 1918’dir.Horasan İlçesi, Cumhuriyet devrinde Pasinler İlçesine bağlı Zanzak (Akçataş) nahiyesinin bir köyü iken 1940 yılında nahiye merkezi şimdiki Horasan´ a nakledilmiş ve 30 köy bağlanmıştır. 4 Aralık 1953´ de 6191 sayılı kanunla ilçe olmuştur.

COĞRAFİ YAPI
Horasan İlçesi Erzurum ilinin doğusunda Aras nehrinin kenarında kurulmuştur. Yüzölçümü 1662 Km2 dir. Deniz seviyesinden yüksekliği 1650 mt´
İlçenin doğusunda Sarıkamış, güneydoğusunda Eleşkirt, güneyinde Karayazı, batısında Köprüköy ve kuzeyinde Narman  ilçeleri yer almaktadır. İlçenin toprakları genel olarak Aras nehri boyunca uzanan geniş düzlüklerle, Kuzey ve Güneyden çevrili tatlı eğimli çıplak geniş sırtlardan meydana gelmiştir.
Belli başlı akarsuları Aras Nehri, Zars Çayı ve Serküllü Çayıdır.

EĞİTİM
İlçemizde örgün eğitim veren okullarımız:
İlçemiz merkezinde 1 genel Lise, 1 Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi, 1 Anadolu Lisesi, 1 Kız Teknik ve Meslek Lisesi, 1 İmam Hatip Lisesi, 1 Yatılı Bölge Okulu ve 7 İlköğretim Okulu, 2 Anaokulu, köylerde ise 21 ilköğretim okulu ve 60 birleştirilmiş sınıflı ilköğretim okulu mevcuttur. İlçemizde toplam olarak 5 ortaöğretim ve 88 ilköğretim kurumu ve 2 anaokulu eğitim – öğretime devam etmektedir

KÜLTÜR
Her çevrenin kendine özgü ortak hareket tarzı vardır. Bu ortak zevk giysilere de yansımıştır. Erzurum giysilerini, yöresel giysiler ve oyun giysileri olmak üzere iki başlık altında toplayabiliriz:

Yöresel Giysiler

Eski Erzurum’ da giysilerin giyim ve hazırlanması “abacı” denilen esnaf tarafından dikilirdi. Kıyafet kanunundan önce (1925) kullanılan ve bugün bir çoğu unutulmuş olan giyim-kuşam eşyası arasında; kalpaklar, serhatlık (silahlık), kuşaklar, gömlekler, kazekiler, zığvalar, şalvarlar, yelekler vb. sayılabilir.
Geçmişte Erzurum’ da kadın giysileri de yöresel özellikler taşır. “Üç etek” ve “kadama” denilen bindallı elbiseler en yaygın olanlardı.

Oyun Giysileri

Erzurum halk oyunlarında kullanılan giysiler, mor ve beyazla süslenmiştir. Dağ ve kır güzelliklerinin bilinçli bir şekilde giysilerde motiflendiği görülür. Erzurum barlarında giyilen giysileri erkek ve kadın giysileri diye iki başlık altında toplayabiliriz:

Erkek Giysileri

- Cistik: Bar oynarken ayağa giyilen ayakkabı.
- Zığva: Uçkurlu, beli lacivert kumaştan yapılan şalvar.
- Yelek: Kenarları ve cep ağızları siyak kaytanla süslenmiştir.
- Gömlek (işlik): Beyaz renkli dik yakalıdır.
- Kazeki: Uzun kallo kısa cekettir. Kolları geniş kaytanla süslüdür.
- Kuşak (şal): Renkli ipliklerden örülmüştür. Bele sarılır.
- Gümüş köstek: Yeleğin üstüne takılan bir nevi aksesuardır.
- Bazubent: Kola takılır, boncuktan örülür, içerisine ayet konur.
- Mendil: Barbaşı veya pöçük oyunsusunun elinde bulunur.
- Diğer Aksesuarlar: Zıbın (içlik), yün çorap, çapula, yemeni vb.

Kadın Giysileri

- Bindallı: Kadife üzerine simle Türk motifleri işlenen giysidir.
- Leçek (yazma): Pullar ve boncuklarla süslü baş örtüsüdür.
- Gümüş Kemer: Üzerinde muhtelif işlemeler olan, çengellerle birbirine bağlanan, gümüşten yapılmış kemerdir.
- Papuç: Yumuşak deriden yapılmış olan, oyunda giyilen ayakkabıdır.
- Dizleme: Beyaz yünden örülmüş, diz kapaklarına kadar uzanan çoraptır.
- Mendil ve Diğer Aksesuarlar: Mendil, barbaşı ve pöçük oyuncusunda bulunur. Ayrıca aksesuar olarak boyuna, beşibirlik, altıntaş (toplu), oltu taşı, işleme kolye, burma bilezik, parmaklara da altın yüzük takılır.

Kaynak: http://horasan.meb.gov.tr/www/horasan/icerik/9